آموزش نوشتن طرح درس روزانه | 5 طرح درس رایگان

طرح درس روزانه، شامل پیش بینی و تنظیم مجموعه فعالیت هایی است که معلم از پیش برای رسیدن به یک یا چند هدف آموزشی در یک جلسه تدریس تدارک می بیند معلم کارآمد برای اداره کلاس درس به شکل مطلوب همیشه با طرح درس وارد کلاس می شود. برای آموزش نوشتن طرح درس روزانه با معلم شو همراه باشید.

طرح درس روزانه، راهنمای روزانه معلم برای آنچه دانش آموزان باید بیاموزند، نحوه آموزش آن و نحوه سنجش یادگیری است.طرح درس روزانه، نقشه راه معلم است از آنچه دانش آموزان باید بیاموزند. قبل از اینکه درس خود را برنامه ریزی کنید، ابتدا باید اهداف یادگیری برای جلسه کلاس را مشخص کنید. سپس، می‌توانید فعالیت‌های یادگیری مناسب را طراحی کنید و استراتژی‌هایی را برای کسب بازخورد در مورد یادگیری دانش‌آموز توسعه دهید.

یک طرح درس موفق به این سه جزء کلیدی می پردازد:

• اهداف یادگیری دانش آموزان
• فعالیت های آموزشی/یادگیری
• راهکارهایی برای بررسی درک دانش آموزان

تعیین اهداف مشخص برای یادگیری دانش‌آموز به شما کمک می‌کند تا انواع فعالیت‌های آموزشی و یادگیری را که در کلاس استفاده می‌کنید تعیین کنید، در حالی که این فعالیت‌ها چگونگی بررسی اینکه آیا اهداف یادگیری محقق شده‌اند را مشخص می‌کند.

اهمیت طرح درس روزانه

طرح درس روزانه جلسات آموزشی سبب می‌شود که معلم فعالیت های آموزشی را به ترتیب و یکی بعد از دیگری در مراحل و زمان های مشخص به شیوه ای  منطقی اجرا کند، و نتایج حاصل از آن را اساس و پایه فعالیت های بعدی خود قرار دهد. در واقع طراحی آموزشی، سازماندهی و ارزیابی دائمی فعالیت های یاددهی – یادگیری را سبب می شود. در طول اجرای برنامه های درسی، گاهی وقت و انرژی زیادی به دلیل تکراری بودن فعالیت ها به هدر می رود و یا حذف عمدی یا غیر عمدی بعضی مطالب ضروری، به دلیل کمبود وقت به جریان آموزش آسیب می رساند.

مهم‌ترین کارکرد طراحی آموزشی آن است که از تکرار مطالب و فعالیت‌های بیهوده و حذف موارد ضروری جلوگیری کند. البته بدون تدوین برنامه درسی و نوشتن طرح درس هم می‌توان فعالیت‌های کلاس درس را اداره کرد، اما یک طرح درس خوب نوشته شده معلم را قادر می‌سازد در طول دوره آموزشی به صورت منظم و سیستمی فکر کند و کلیه عوامل مؤثر در تدریس را پیش بینی نموده، با طراحی دقیق جلسات آموزشی خود از کارآیی لازم در فرایند یاددهی – یادگیری برخوردار باشد. اهداف رفتاری، انتخاب محتوا و تنظیم فعالیت‌های آموزشی از مسائلی هستند که باید در مرکز توجه طراح در تنظیم طرح درس روزانه قرار گیرند.

توجه مجریان آموزشی به چنین عواملی سبب می‌شود که:

• با دقت بیشتری فعالیت‌های آموزشی را دنبال کنند
• تجارب یادگیری را با دقت بیشتری معین کنند
• در سلسله مراتب فعالیت‌های آموزشی، پیش نیازها را مورد توجه قرار دهند
• در تعیین تکلیف درسی و فعالیت‌های تکمیلی با دقت بیشتری عمل کنند
• در آزمون سازی و ارزشیابی فعالیت‌های آموزشی (نوشتن طرح درس روزانه)، اهداف آموزشی را فراموش نکنند

 برخی از معلمان در اجرای فعالیت‌های آموزشی از طرح درس‌های معلمان کارآمد استفاده می‌کنند. استفاده از تجارب معلمان موفق کار پسندیده است، اما بهتر است معلمان برنامه درسی و طرح درس روزانه خود را با توجه به شرایط و موقعیت خاص خود، شخصاً طراحی و تنظیم کنند، و در طول دوره‌های آموزشی همواره به اصلاح و تکمیل آن بپردازند. یک طرح درس خوب زمان آموزش، اهداف، نکات مهم و کلیدی محتوا، وسایل و رسانه‌های آموزشی و حتی فرایند فعالیت‌ها را به دقت پیش‌بینی می‌کند و به فعالیت‌های معلم جهت می‌دهد.

 مراحل تنظیم طرح درس روزانه

 رعایت مراحل و نکات زیر برای تدوین یک طرح درس روزانه خوب ضروری است:

 تعیین موضوع یا عنوان درس: عنوان درس باید دقیق نوشته شود. مثلاً عنوان درس “بیتوته معلمان” عنوان گویایی نیست بلکه بهتر است بنویسیم: “مزایا و مشکلات بیتوته معلمان چیست؟”، معلم هر اندازه بر محتوای درس مسلط‌تر باشد بهتر می‌تواند برای آن عنوان مناسب انتخاب کند. در نظام آموزشی ایران، عناوین درس‌ها در کتاب‌ها نوشته شده است.

 تعیین هدف کلی درس: نوشتن هدف کلی یک جلسه تدریس، همانند نوشتن هدف کلی یک دوره آموزشی است، اما در قالب یک موضوع محدود. تحقق مجموع هدف‌های کلی جلسات باید موجب تحقق هدف‌های کلی دوره آموزشی یا آن واحد درسی شود.

تعیین و نگارش عناوین فرعی و رئوس مطالب: پس از تعیین و نوشتن موضوع درس و هدف کلی آن، معلم باید عناوین فرعی موضوع درس را مشخص سازد

 نگارش و تنظیم هدف‌های جزئی درس: ساده‌ترین راه برای تنظیم اهداف جزئی یک درس، نوشتن آنها بر اساس هر موضوع فرعی است. ماهیت اهداف جزئی همانند هدف کلی است، اما در قالب موضوعی ریزتر و محدودتر. به عبارت دیگر هدف‌های جزئی هر درس، اهداف واسطه‌ای یا اهداف زیرمجموعه هدف کلی آن درس‌اند.

 نگارش و تنظیم هدف‌های رفتاری: هدف‌های رفتاری هر جلسه تدریس باید با توجه به شرایط، ضوابط و امکانات تنظیم شود، و متناسب با سطوح مختلف حیطه‌های یادگیری باشد. سپس هدف‌های رفتاری نوشته شده باید بر اساس سلسله مراتب از آسان به مشکل و یا به صورت پیش نیاز و پس نیاز مرتبط گردد. در هدف‌های رفتاری، نوع رفتار و شرایط و معیار آن باید مشخص شود.

 تعیین رفتار ورودی و دانسته‌های پیشین دانش‌آموزان: پس از تعیین هدف‌های رفتاری درس، باید رفتار ورودی دانش‌آموزان یا پیش‌نیازهای فعالیت‌های آموزشی مشخص گردد.

 تهیه و تنظیم سؤال‌های لازم برای اجرای ارزشیابی تشخیصی: به منظور تعیین توانایی‌های واقعی دانش‌آموزان برای ورود به فعالیت‌های جدید آموزشی، پیش بینی و نگارش سؤال‌های ارزشیابی تشخیصی لازم و ضروری است. سؤال‌های ارزشیابی تشخیصی بهتر است بر اساس رفتار ورودی و هدف‌های درس جدید تنظیم شود.

 تعیین و تنظیم مراحل ارائه محتوا در طرح درس روزانه: این مراحل به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از

الف) مرحله آمادگی: مرحله آمادگی خود شامل قسمت‌های زیر است:

 آمادگی معلم:

بدیهی است برای انجام هر کاری باید آمادگی داشت و امر تدریس نیز نمی‌تواند از این قانون مستثنی باشد. معلم مجبور است با مطالعه کافی، خود را برای تدریس آماده کند.

آمادگی دانش‌آموز: تا دانش‌آموز به درس معلم توجه نکند و در اجرا و انجام فعالیت‌های آموزشی با معلم همکاری ننماید، تدریس به مفهوم واقعی عملی آن صورت نخواهد گرفت. توجه دانش‌آموز و همکاری او مستلزم آماده شدن برای فعالیت است.

آماده کردن وسایل و مواد آموزشی: معلم در فرایند آموزش، کم و بیش به وسایل و مواد آموزشی از قبیل گچ، قلم، کاغذ و کتاب یا ابزارهای دیگر نیاز دارد.

ب) مرحله معرفی و بیان هدف‌های صریح آموزشی: معلم پس از اینکه مطمئن شد دانش‌آموزان آمادگی لازم را برای شروع فعالیت‌های آموزشی دارند می‌تواند درس جدید را معرفی کند. انتظاراتی را که از آن درس دارد به طور صریح با دانش‌آموزان در میان بگذارد.

ج) مرحله ارائه درس: در این مرحله، معلم باید به نحوه ارائه محتوای سازمان‌دهی شده را تعیین کند که می‌خواهد از کجا و چگونه شروع کند و به کجا ختم نماید. موضوع مهم در این مرحله این است که معلمان از زیاده گویی و پراکنده گویی اجتناب ورزد.

د) مرحله خلاصه کردن و نتیجه گیری: برای سازمان دهی و تثبیت مطالب ارائه شده در ذهن دانش‌آموزان لازم است کلیه مطالب ارائه شده جمع بندی و نتیجه‌گیری شوند.

 تعیین روش‌های مناسب در فرایند آموزش: معلمان در فرایند آموزش تنها از یک روش استفاده نمی‌کنند بلکه روش‌ها را به صورت تلفیقی به کار می‌برند. معلم در ستون روش تدریس باید با توجه به هدف‌های آموزش و فعالیت‌های ذکر شده در ارائه محتوا مناسب‌ترین روش یا روش‌ها را برای اجرا پیش بینی کند.

 انتخاب وسایل و رسانه مناسب برای آموزش: وسایل و رسانه‌ها بهترین حامل برای انتقال پیام‌های آموزشی‌اند، و معلم باید با توجه به شرایط و امکانات، فضای آموزشی، هدف‌ها و روش‌های تدریس، مناسب‌ترین و ممکن‌ترین آنها را در ستون وسایل آموزشی یادداشت نمایید.

تعیین زمان آموزش: منظور، اختصاص دادن زمان تعیین شده آموزش به مراحل شش‌گانه: آمادگی، معرفی درس، ارائه، جمع بندی، ارزشیابی و ارائه فعالیت‌های تکمیلی است.

 پیش بینی نحوه ارزشیابی بعد از تدریس: معلم پس از پایان ارائه محتوا با مقایسه سطح مهارتی که انتظار دارد دانش‌آموزان به آن برسند و آنچه دانش‌آموزان عمل به آن رسیده‌اند، میزان یادگیری دانش‌آموزان و مؤثر بودن روش آموزش خود را ارزشیابی می‌کند.

تعیین فعالیت‌های تکمیلی: معلم می‌تواند برای تقویت مطالب آموخته شده در کلاس درس و ارتباط آن با زندگی واقعی دانش‌آموزان فعالیت‌هایی را در کلاس پیش بینی کند یا همچنین می‌تواند به دانش‌آموزان تکلیف شب بدهد.

منبع اصلی این مقاله: کتاب مهارتهای آموزشی و پرورشی نوشته دکتر حسن شعبانی است.

در انتهای مقاله چند طرح درس روزانه برای دانلود در اختیار شما عزیزان قرار می گیرد.

• کتاب ریاضی سوم ابتدایی درس مفهوم ضرب
• کتاب هدیه پنجم ابتدایی درس کاوشگری
• کتاب علوم پنجم ابتدایی درس چه خبر؟
• کتاب علوم اول ابتدایی درس آشنایی با جانوران
• هنر ششم ابتدایی درس طراحی سر حیوانات

همه کسانی که تدریس می کنند، اهمیت طرح درس را به خوبی می دانند. طرح درس ساختاری مختصر و سازمان یافته است که به سوالات مهم پاسخ می دهد. سوالاتی در مورد اینکه چگونه یک معلم می تواند الگوی استاندارد تدریس را حفظ کند.

طرح درس، معلم را به جهتی هدایت می کند که می تواند انرژی و منابع خود را در یک روز به صورت کاملا حرفه ای تقسیم کند.

طرح درس روزانه را می توان، یک ویتامین ضروری برای بقای معلم نامید. کمبود آن ممکن است باعث بی نظم شدن کلاس درس شود. یک طرح درس خوب به معلم نشان می دهد که در هنگام یادگیری چه چیزی برای دانش آموزان مهم است.