آموزش به دانش آموزان بیش فعال
دانش آموزان و کودکان بیش فعال همانند سایر افراد دارای استعدادها و توانمندی های خاصی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند تا به شکوفایی برسند. اختلالات یادگیری یکی از مشکلات مهم در فرایند آموزش به دانش آموزان بیش فعال است که باید از با استفاده از راهکارهای اصولی آن را بر طرف کرد. والدین این کودکان نباید اجازه دهند این اختلالات در روند یادگیری و شکوفایی استعدادهای آنان خللی ایجاد کند؛ بلکه باید زمینه‌ای را برای رشد توانایی فرزندشان در حوزه های مختلف هنری، ورزشی، علمی و… فراهم کنند.
آموزش به کودکان کم توان ذهنی شاید کار سختی به نظر برسد ولی این کار سبب افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در آن ها شده و اثرات این بیماری را کاهش می دهد. دانشگاه فرهنگیان یکی از مهم ترین مراکز تربیت معلم کارآمد برای تدریس این دانش آموزان است. در این مقاله از سایت معلم شو به معرفی راهکارهای کاربردی در این زمینه می پردازیم.
بيش فعالی و اختلالات یادگیری آن
کودکان بیش فعال نسبت به کودکان معمولی دارای جنب و جوش زیادی هستند که برای اطرافیان این حرکات مشکل ساز است. همچنین دانش آموزان بیش فعال در انجام تکالیف مدرسه دچار اشتباهات زیادی می شوند که در روند آموزش آن ها تأثیر منفی می گذارد. اختلالات یادگیری در دانش آموزان دوره ابتدایی و پیش دبستانی به وضوح دیده می شود زیرا جلب توجه آن ها به درس و انجام کارهای محوله به آن ها با مشکلاتی همراه است. این کودکان در یادگیری ناتوان نیستند ولی دچار نوعی حواس پرتی و بی توجهی در یادگیری می شوند.
نشانه های رفتاری برای آموزش به کودکان کم توان ذهنی
کودکان کم توان ذهنی که از عارضه بیش فعالی رنج می برند بسیار بی دقت و حواس پرت هستند و کنترل آن ها توسط والدین و معلمان سخت است. معلم کارآمد معلمی است که بتواند ارتباط درست و عمیقی با چنین کودکانی بر قرار کند. در ادامه نشانه های رفتاری این کودکان را به طور خلاصه بیان می کنیم.
- بازی با دست و پا و تکان خوردن زیاد
- ناآرامی زیاد بدون اینکه دقیقه ای آرامش داشته باشد برای شنیدن سخنان والدین یا معلم
- بی تابی زیاد در مواجهه با محرک های بیرونی
- بی توجهی به انجام صحیح تکالیف مدرسه
- ناتمام گذاشتن کارهایی که به او محول شده
- عدم پیروی از دستورالعملی خاص برای انجام کارها
- صحبت کردن خیلی زیاد و بیش از حد
- گم کردن همیشگی وسایل و لوازم مدرسه
- عدم توجه به صحبت دیگران
- قطع کردن صحبت یا فعالیت اطرافیان
- به هم زدن بازی های گروهی
- انجام کارهای خطرناک بدون فکر کردن به عواقب آن ها
راهکارهایی برای آموزش به دانش آموزان بیش فعال
معلم هایی که به دانش آموزان بیش فعال و کم توان ذهنی درس می دهند باید روش های خاصی را برای آموزش و ارتباط با آن ها استفاده کنند تا بتوانند به موفقیت این کودکان در دوران تحصیل کمک کنند.
- شناسایی مشکلات و اختلالات یادگیری در این دانش آموزان و ایجاد فضای انگیزشی برای فعالیت دانش آموزان بیش فعال
- ارتباط پیوسته معلم با والدین دانش آموز بیش فعال و پیدا کردن نقاط ضعف و قوت آن ها. برای برقرار ارتباط صمیمی با این کودکان باید علاقه مندی ها، تفاوت های روحی و روانی و اهداف و نیازمندی های آن ها در محیط خارج از مدرسه شناسایی شود.
- معلم کارآمد برای آموزش کودکان کم توان ذهنی باید بتواند به صورت انفرادی و با احترام با او در مورد موفقیت هایش و نحوه رفتار او در کلاس صحبت کند.
- برای زمانی که در کلاس دانش آموز بیش فعال دچار حواس پرتی می شود باید علامت و نشانه ای را تعیین کرد و از او خواست تا با دیدن این نشانه ها از سوی معلم بدون جلب توجه دیگر دانش آموزان، حواس او متوجه کلاس و معلم شود. این علامت ها می تواند شامل بلند کردن یک یا دو انگشت، خیره شدن به او یا لمس کردن گوش باشد.
- در هنگام آموزش به کودکان کم توان ذهنی محول کردن انجام کارهای کوچک و بزرگ به چنین دانش آموزی می تواند حس مسئولیت پذیری را در او تقویت کند. در صورتی که به خوبی آن ها را انجام داد از او تشکر نمایید.
- چون در برابر محرک های بیرونی بسیار حساس است بنابراین نباید با لحن تند و جملات منفی با او صحبت کرد و بیشتر از جملات مثبت استفاده کنید.
- اگر دانش آموز بیش فعال در حین کلاس ناگهان صحبت معلم را قطع کرد یا شروع به حرکت نمود باید به آرامی او را کنار خود بنشانید و با کمی تأمل در مورد کاری که انجام داده است با او صحبت کنید.
- به صورت واضح برای دانش آموز بیش فعال باید قوانین کلاس و مدرسه شرح داده شود و در صورت انجام رفتارهای ناهنجار در کلاس باید به آرامی با او صحبت کرد.
- برای انجام رفتار و کار قابل و درست از سوی چنین دانش آموزی به او برچسب، عکس برگردان یا ستاره بدهید. کودک با هر بار دیدن این نشانه ها متوجه می شود چه کاری درست است که باید انجام دهد.
- در مقابل هم‌کلاسی و سایر دانش آموزان هرگز دانش آموز بیش فعال را مورد سرزنش قرار ندهید یا از او انتقاد نکنید.
- تکالیف کلاسی را در فواصل زمانی مشخص برای انجام به او بدهید و در حین انجام آن ها کمی زمان استراحت برای او در نظر بگیرید.
- برای اینکه به او فرصت شکوفایی خلاقیت و استعداد خود بدهید بهتر است رهبری کلاس را برای مدت کوتاهی به او بسپارید ولی به دانش آموز بیش فعال بفهمانید که این فرصت برای تمام دانش آموزان یکسان است.
- در هنگام آموزش به دانش آموزان بیش فعال برای تقویت قدرت تمرکز آن ها از موسیقی کلاسیک یا پخش صدای طبیعت استفاده کنید.
- انجام حرکات کششی یا هر حرکت دیگری بعد از انجام تکلیف یا گوش دادن به درس می تواند موجب تخلیه انرژی در دانش آموزان بیش فعال شود و اختلالات یادگیری را در آن ها کمتر کند.
- دانش آموزان ممتاز کلاس به عنوان مسئول و کمک کننده به دانش آموز بیش فعال در درس ها قرار دهید و در مقابل از دانش آموز بیش فعال بخواهید از دوستش به خاطر کمکی که به او کرده تشکر کند.
- برای اینکه معلم کارآمد برای آموزش به دانش آموزان بیش فعال باشید باید کارهایی مثل پخش برگه ها بین دانش آموزان و یا برش کاغذهای دوستانش را به او بسپارید.
- برای اینکه دانش آموز بیش فعال در کلاس راحت تر باشد بهتر است یک نیمکت جداگانه و بزرگتر به او بدهید و کسی را در کنار او قرار ندهید. همچنین به او بفهمانید که فقط می تواند از این نیمکت استفاده کند و نباید به نیمکت های جلو یا عقب کاری داشته باشد.
- برای کاهش اختلالات یادگیری در آموزش به کودکان کم توان ذهنی باید او را برای ارتباط برقرار کردن با هم‌کلاسی‌هایش تشویق کرد. این کار باعث تقویت روابط اجتماعی در دانش آموز بیش فعال می شود.
- برای اینکه حواس او را روی تکالیفش متمرکز کنید بهتر است در کلاس قدم بزنید و گاهی دستی به سر این دانش آموز بکشید یا به آرامی به پشت او بزنید.
- از آوردن اسباب بازی یا وسایل بی خطر به کلاس او را منع نکنید و با در نظر گرفتن شرایط خاص به او آزادی عمل بدهید.
جمع بندی
یک معلم کارآمد می تواند بدون نگرانی اختلالات یادگیری کودکان بیش فعال را شناسایی کند و رفتار مناسب را در برابر آن ها انجام دهد. آموزش به کودکان کم توان ذهنی شاید کار مشکلی به نظر برسد ولی نتیجه ای که از این کار به دست می‌آید بسیار لذت بخش و خوشحال کننده است. بسیاری از کودکانی که دچار بیش فعالی بوده اند با حمایت والدین و معلمان دلسوز توانسته اند توانایی های خود را در عرصه های مختلف شکوفا کنند و همانند سایر افراد جامعه در زمینه کاری خود موفق شوند. دانشگاه فرهنگیان باید با تربیت معلمان کارآمد بتواند جهت آموزش به دانش آموزان بیش فعال گام های مؤثری بردارد تا این کودکان نیز همانند دیگران در موقعیت های اجتماعی ارزشمندی قرار گیرند.
