طرح شهاب

طرح شهاب چیست؟

طرح شهاب یکی از طرح هایی است که توسط سازمان ملی نخبگان کشور در سال 86 تصویب شد. این طرح در سال های 90-91 به صورت آزمایشی بر روی 7 درصد از دانش آموزان کشور انجام شد. زیرا برای اجرای هر طرح به صورت گسترده ابتدا باید آن را به صورت آزمایشی و در مقیاسی کوچک اجرا کرد.

این طرح بسیار مورد استقبال معلمان و دانش آموزان سراسر کشور قرار گرفت. اما برخی از کارکنان مدرسه و اولیای دانش آموزان در مورد طرح شهاب، هدف و نحوه اجرای آن ابهاماتی دارند. ما در این مقاله از مجله تخصصی معلم شو می خواهیم به صورت کامل این ابهامات را برطرف کنیم.

هدف از اجرای طرح شهاب

طرح شهاب برگرفته از طرح شناسایی و ارزیابی است که هدف اصلی آن مشخص کردن استعدادهای برتر در دانش آموزان است. هدف از پیاده سازی این طرح حذف آزمون های مربوط به مدارس برتر کشور در همان سطح اولیه متوسطه است. دانش آموزانی که در دوره ابتدایی تحصیل می کنند ارزشیابی آن ها به صورت توصیفی انجام می شود.

اما این دانش آموزان در پایه ششم کاملا به صورت ناگهانی با آزمونی تحت عنوان آزمون ورودی مدارس برتر مواجه می شوند. این آزمون یک نوع تناقض ایجاد کرده و باعث ایجاد استرس و اضطراب در دانش آموزان می شود.

همچنین طرح شهاب تنها استعداد ذهنی دانش آموزان را می سنجد و به زمینه های دیگر توجهی نمی کند. به همین دلیل سازمان آموزش و پرورش کشور به فکر ایجاد همچین طرحی افتاد و وجود آن را در سیستم آموزشی الزامی دانست. این طرح از سال 96 که وزیر آموزش و پرورش کشور هر گونه آزمونی را در دوران ابتدایی ممنوع اعلام کرد با جدیت بیشتری دنبال شد.

طی این طرح باید استعداد های دانش آموزان شناسایی شوند و در راستای هدفمند سازی این استعداد ها تلاش شود. هدف از اجرای این طرح حمایت همه جانب از استعداد دانش آموزان بدون تبعیض قائل شدن در میان آن ها است.

طی اجرای طرح شهاب باید استعداد دانش آموز به صورت دقیق شناسایی و هدایت شود. تا این گونه بتوان از دانش آموز به عنوان سرمایه ملی برای خدمت به جامعه استفاده کرد. کار استعداد یابی و هدایت آن ها تماما توسط مدیران، معلمان و کارکنان مدرسه انجام می شود. البته معلم در این طرح نقش بسیار ویژه و اساسی را ایفا می کنند.

زیرا معلم بیشترین تعامل را با دانش آموزان دارد. یک معلم هوشمند به خوبی آگاه است که چگونه با استفاده از این طرح می تواند به موفقیت دانش آموزان خود کمک کند. انتخاب روش تدریس مناسب می تواند باعث فعال شدن دانش آموزان در مدرسه و نمایان شدن استعداد های آنها شود.

مزایای اجرای طرح شهاب در مدارس

اجرای طرح شهاب در کل مدارس کشور مزایای زیادی به دنبال دارد. یکی از مزیت های مهم و بزرگ این اجرای این طرح آن است که میزان ناعدالتی آموزشی به حداقل می رسد. تمام دانش آموزان در کنار هم و در مدارس عادی به تحصیل می پردازند. در نتیجه همه آن ها به یک اندازه شانس پیشرفت و ترقی را خواهند داشت.

اجرای طرح شهاب در مدارس باعث پیشرفت دانش آموزانی می شود که حتی از لحاظ درسی نیز قوی نیستند. اما ممکن است در زمینه های دیگر بسیار با استعداد باشند. در حالی که در آزمون ورودی تیزهوشان تنها استعداد دانش آموز در زمینه درسی است که مورد سنجش قرار می گیرد.

آزمون ورودی تیزهوشان نه تنها به دانش آموزان استرس وارد می کند بلکه باعث استرس والدین هم می شود. زیرا والدین استرس این موضوع را دارند که فرزندشان در مدارس برتر پذیرش خواهد شد یا خیر. احتمالا به طور گسترده شاهد موسسه هایی بوده اید که دریافت پول های گزاف، وعده قبولی در این آزمون ها را می دهند. طرح شهاب دست این موسسه ها و آموزشگاه هایی را که قصد کلاهبرداری در این زمینه را دارند از پشت می بندد.

طرح شهاب در چه زمینه هایی اجرا می شود؟

کار اصلی طرح شهاب شناسایی و یافتن استعداد دانش آموزان و هدایت و حمایت از دانش آموز است. پس فرقی نمی کند استعداد او در زمینه درسی باشد، یا هنری یا ورزشی. این طرح به حمایت همه جانبه از دانش آموز می پردازد. در ادامه به زمینه هایی اشاره می کنیم که شناسایی استعداد دانش آموز در این حوزه ها انجام می شود.

• ریاضی
• هنری
• فضایی
• ورزشی- حرکتی
• استعداد کلامی
• فرهنگ دینی
• اجتماعی
• علوم تجربی

نحوه اجرای طرح شهاب در مدارس

اجرای طرح شهاب در مدارس باید به صورت قدم به قدم و بسیار دقیق صورت گیرد. لازمه اجرای این طرح، معلمان، کارکنان و مدیران آموزش دیده می باشد. در نتیجه قبل از آن که طرح در مدارس به اجرا در بیاید باید تمامی مسئولین اجرای طرح آموزش دیده باشند. زیرا اجرای این طرح به صورت درست و دقیق توسط هر کسی امکان پذیر نیست.

مجریان اجرای طرح شهاب ابتدا باید آموزش هایی در مورد چگونگی شناسایی استعداد ها و چگونگی هدایت آن ها دیده باشند. این آموزش ها در طی کلاس های آموزشی، جلسات گروهی و جزوه های ویژه انجام می شود. اولین قدم در اجرای طرح شهاب، شناسایی و تشخیص استعداد دانش آموزان است.

اگر استعداد دانش آموز به درستی شناسایی نشود، هدایت و حمایت از آن هیچ فایده ای نخواهد داشت. پس اولین و مهمترین گام در اجرای طرح شهاب، شناسایی استعداد دانش آموز می باشد. برای شناسایی استعداد دانش آموزان و ثبت آنها مراحل زیر باید طی شوند.

روند شناسایی استعداد های برتر دانش آموزان

1) معلمان در طول دوره آموزش مربوط به طرح شهاب چک لیست هایی برای شناسایی استعداد در هشت زمینه (در بالا آن ها را ذکر کردیم) دریافت می کنند. کار معلمان تکمیل کردن این چک لیست ها می باشد. معلم با توجه به شناختی که از دانش آموز پیدا کرده است این چک لیست ها را برای او کامل می کند.

به دلیل این که معلم تمام دروس در ابتدایی یک نفر می باشد، کامل کردن این چک لیست آسان تر می باشد. اگر تدریس چند درس توسط معلم دیگری انجام شوند، معلم اصلی باید در تکمیل کردن چک لیست با آنها مشورت نماید.

2) چک لیست هایی که توسط معلمان کامل شده اند، باید در کارگروه مدرسه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. کارگروه مدرسه این کار را طی جلسات تعین شده و منظم انجام می دهد.

3) پس از تایید چک لیست ها توسط کارگروه مدرسه، اطلاعات این چک لیست ها باید به صورت کامل وارد سامانه همگام شوند. این گونه اطلاعات مربوط به هر دانش آموز برای همیشه ثبت خواهد شد.

4) تمامی اطلاعات مربوط به دانش آموزان تحت پوشش طرح شهاب، سوابق تحصیلی و پوشه سوابق او باید به صورت کامل بایگانی شوند. اگر دانش آموز از یک مدرسه به مدرسه دیگری منتقل شود باید تمامی سوابق او به مدرسه جدید تحویل داده شوند.

هدایت استعداد های برتر دانش آموزان

در طرح شهاب بعد از شناسایی استعداد دانش آموزان به صورت دقیق، لازم است که این استعداد ها در جهت مناسب و برای رسیدن به هدف درست هدایت شوند. هدایت دانش آموز باید به گونه ای انجام شود که استعداد او به صورت کامل شکوفا شود. تا دانش آموز بتواند در آینده از استعداد خود برای خدمت به کشور و جامعه بشری استفاده کند. برای هدایت استعداد، دانش آموز باید راهنمایی و حمایت شود تا بتواند راه درست هدایت استعداد را طی نماید. هدایت دانش آموزان در طرح شهاب اصول ویژه ای دارد که در ادامه به برخی از آنها می پردازیم.

1)     مجریان طرح شهاب باید شرایطی فراهم نمایند که دانش آموز به خوبی بتواند استعداد خاص خود را بپذیرد و برای رشد و پیشرفت خود تلاش کند.

2)     تقویت کردن روحیه تلاشگری دانش آموزان جهت رسیدن به هدف خود

3)     افزایش دادن خدمات در زمینه بهداشت روانی و مشاوره

4)     جلب نظر والدین و مشارکت آنها در هدایت استعداد دانش آموزان

5)     تقویت مشوق های درونی دانش آموزان و تاکید بر تاثیر گذار بودن آن ها

6)      تاکید بر نقش معلم در هدایت درست استعداد دانش آموزان. معلم می تواند با طرح درس موفق برای هدایت استعداد دانش آموز برنامه ریزی کند.

7)     رشد شخصیت دانش آموز در تمامی زمینه ها و بعدهای شناختی

8)     استفاده از روش تدریس فعال، خلاق و گروهی در کلاس درس به جهت هدایت بهتر استعداد دانش آموزان

9)     تشکیل کلاس های فوق برنامه با توجه به استعداد دانش آموزان

10)    برنامه ریزی برای شرکت دادن دانش آموزان در جشنواره ها و مسابقات مربوط به استعداد آنها

11)   شناسایی مراکز فعال در زمینه آموزشی (مانند دانشگاه فرهنگیان) و استفاده از آن ها در جهت هدایت استعداد دانش آموزان