بررسی نقش تکنولوژی در آموزش
امروزه نقش تکنولوژی در آموزش و پرورش، دانش‌آموزان و محصلان اهمیت بسیار بالایی پیدا کرده است. تا کنون تغییر و تحولات گسترده‌ای در زمینه تکنولوژی، صورت پذیرفته و تأثیر فوق‌العاده‌ای که این تکنولوژی‌ها در جامعه داشته‌اند بسیار عمیق بوده است. امر آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنی نیست و تکنولوژی‌های آموزشی زیادی در اختیار مردم قرار گرفته است.
با توجه به نقش تکنولوژی در اداره کلاس درس، روش تدریس و نوشتن طرح درس روزانه و سایر مسائل آموزشی در ادامه این مقاله از سری مقالات معلم شو در مورد نقش تکنولوژی در آموزش مباحث گسترده‌تری بیان خواهد شد.
در ابتدا باید بدانیم که تعریف اصلی تکنولوژی چیست؟
تکنولوژی را می‌توان بهره گیری از یافته‌های علمی، به منظور بهینه سازی عملکرد در زمینه‌های مختلف دانست. در حال حاضر نقش تکنولوژی در آموزش با ورود انواع وسایل و ابزار آلات سمعی و بصری و همچنین طراحی‌های پیشرفته‌ای که در تولید نرم افزارهای آموزشی و آزمایشگاهی صورت گرفته است، بسیار پررنگ می‌باشد. به خصوص با همه گیری کرونا در سطح جهان و لزوم فاصله گذاری‌های اجتماعی، نقش تکنولوژی در آموزش اهمیت بیشتری پیدا کرد.
در طول دوران قرنطینه برای گذر از پاندمی کرونا، تکنولوژی‌های سمعی و بصری و رسانه‌ای توانستند کلاس‌های درس مجازی را جایگزین کلاس‌های درس حضوری نمایند. گرچه هیچ بسته آموزشی نمی‌تواند تمامی ابعاد کلاس درس آنلاین را پوشش دهد، اما بستر فراهم شده در سطح اینترنت و نرم افزارها و سخت افزارهای مختلف، توانست آسیب‌های جدایی دانش‌آموزان از مدرسه را به میزان زیادی کاهش دهد.
بنابراین به لطف تکنولوژی‌های آموزشی در این دوران آموزش و پرورش دانش‌آموزان متوقف نشد و نقش تکنولوژی در آموزش به خوبی نمایان گردید. با ورود اجباری آموزش مجازی به دنیای آموزش و پرورش، این حقیقت بیشتر بیشتر آشکار شد که عصر حاضر، عصر ورود به دوران زندگی دو جهانی می‌باشد.
جهان واقعی و جهان مجازی. در صورتی که استفاده از تکنولوژی‌های آموزش به صورت هدفمند پیگیری شود، می‌توان از پیشرفت تکنولوژی آموزشی، به عنوان بستر مناسبی برای آموزش مسئله محور استفاده کرد. آموزش مسئله محور و تفکر محور، سیستمی است که فعالیت دانش‌آموزان را در جهت ساختن دانش توسط خودشان افزایش می‌دهد.
نقش تکنولوژی در آموزش مجازی
نقش تکنولوژی در آموزش مجازی را می‌توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرارداد. تکنولوژی‌هایی که در زمینه تدریس ارتقا یافته‌اند، زمینه را برای یادگیری جهت دار و هدفمند فراهم می‌سازند. از طرفی این تکنولوژی‌ها، روش‌های سنتی تدریس که به صورت معلم محور می‌باشند را منسوخ نموده و می‌توانند تدریس و یادگیری فراگیر محور را جایگزین آن نمایند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در بسترهای آموزشی مختلف، ثابت شده که معلمان و مربیانی که آشنایی کافی با فناوری‌های جدید را دارند بهتر می‌توانند دانش‌آموزان را در امر یادگیری یاری نمایند، این امر اهمیت یادگرفتن اینترنت برای معلمان را دو چندان می‌کند.
در صورتی که معلمان و دانش‌آموزان بتوانند به خوبی نقش تکنولوژی در آموزش را درک کنند، تحولات زیادی در امر آموزش رخ خواهد داد؛ بنابراین حضور معلم کارآمد و آموزش و پرورش مسئله محور تحولات بسیار زیادی در این زمینه ایجاد خواهد نمود. در صورتی که از تکنولوژی آموزشی به صورت درست و اصولی استفاده شود، می‌توان پیامدهای زیر را از اجرای آن انتظار داشت.
- حل مسئله و یادگیری مهارت‌های تفکر در سطح بالا
- تحلیل و تفسیر داده‌ها و اطلاعات دریافتی از محیط
- مدیریت زمان
- اولویت گذاری توانایی‌ها و مهارت‌ها
بررسی اثربخش بودن آموزش در بستر تکنولوژی آموزش مجازی
در شرایطی که نظام آموزشی و تربیتی ناگزیر به استفاده از تکنولوژی‌های نوین در آموزش می‌باشد، توجهات زیادی به سمت میزان اثربخشی این فناوری‌ها معطوف گردیده است. وقتی نظام آموزشی چه به صورت هدفمند و چه به صورت غیر هدفمند، از فناوری‌های جدید در آموزش استفاده می‌کند، می‌توان میزان بازدهی آن را از هفت نقطه نظر انتقادی مورد بررسی قرار داد.
- میزان بازدهی و اثربخشی تکنولوژی آموزشی کاملاً وابسته به بازدهی سایر فعالیت‌های مدرسه می‌باشد. داشتن معلم کارآمد و آموزش و پرورش مبتنی به تجهیزات پیشرفته می‌تواند در میزان اثربخشی تکنولوژی در آموزش تأثیر مثبتی داشته باشد.
- به منظور ارزیابی اثربخشی نقش تکنولوژی در آموزش، تعلیم و تربیت وسایل و ابزارهایی زیادی لازم است.
- نمراتی که دانش‌آموزان در آزمون‌های استاندارد کسب می‌کنند، نمی‌توانند اطلاعات کاملی در زمینه توسعه برنامه‌های مربوط به تکنولوژی ارائه نمایند؛ بنابراین باید ابزارهای دقیق و مفیدی برای جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد.
- مدارس باید نتایج ارزشیابی خود را از میزان اثربخشی تکنولوژی در فرایند تدریس را در قالب گزارشاتی مدون، برای سایر مراکز آموزشی ارائه نمایند.
- در طول ارزشیابی‌های انجام شده در زمینه اثربخشی تکنولوژی‌های آموزشی، باید پرسش‌ها و پاسخ‌ها کاملاً با هم تناسب داشته باشند.
- نکته مهم در این ارزشیابی‌ها نقش کلیدی معلم در اثربخش بودن تکنولوژی آموزشی می‌باشد.
- خط مشی مدارس باید همسو و هماهنگ با فناوری‌های آموزشی باشد. در غیر این صورت نتایج ارزشیابی‌ها نمی‌تواند دقت بالایی داشته باشد.
ویژگی های تکنولوژی آموزشی
از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ویژگی های تکنولوژی آموزشی این است که دانش‌آموز به روشی آسان و انعطاف‌پذیر، به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی دارد. منظور از انعطاف در آموزش این است که فرد یادگیرنده، چندین گزینه برای انتخاب داشته باشد. در واقع یادگیرنده باید بتواند از میان تجربیات متنوعی که در پیش رو دارد، یک گزینه را انتخاب نماید. از طرفی زمانی که دسترسی افراد به محتوای آموزشی انعطاف‌پذیر باشد، فرد می‌تواند در هر مکان و زمانی از محتوای آموزشی بهره ببرد؛ بنابراین نوع یادگیری در این شیوه آموزشی جنبه فردی پیدا می‌کند.
از دیگر ویژگی های آموزش با استفاده از تکنولوژی‌های جدید در زمینه ارتباطات و اطلاعات، این است که دانش‌آموز بدون نیاز به حضور در مکان مشخصی می‌تواند در کارگاه‌های آموزشی، اجتماعات و کلاس‌های درس حضور پیدا کند. در واقع ارتباطات شبکه‌ای و اینترنت بستر بسیار خوبی برای برگزاری اجتماعات از راه دور و به صورت مجازی می‌باشد.
ما نمی‌توانیم این واقعیت را انکار کنیم که دنیای توسعه‌یافته‌ای که امروز می‌بینیم بدون داشتن فناوری امکان‌پذیر باشد. حتی انجمن بین‌المللی فناوری در آموزش (ISTE) نقش مهم فناوری در آموزش را ترویج می‌کند.
برای اثبات نقش تکنولوژی در آموزش باید به شما اطلاع دهم که یک نظرسنجی ثابت کرده است که فناوری یادگیری دیجیتال به اکثر دانش‌آموزان کمک می‌کند تا نمرات خود را بهبود بخشند. علاوه بر این، از طریق آموزش الکترونیکی مبتنی بر فناوری، دانش‌آموزان می‌توانند بدون وابستگی به یک مؤسسه یا مربی، بیشتر و بهتر از منابع مختلف بیاموزند. همه ما می‌دانیم که وجود فناوری، ارتباطات و همکاری را به سطح بهتری ارتقا داده است.
با در دسترس بودن مطالب مطالعه بیشتر از طریق فناوری، دانش‌آموز می‌تواند پول کمتری را برای سایر مواد خرج کند. حتی امروزه، بسیاری از مدارس بیشتر بر خرید مطالب کتب آنلاین متمرکز شده‌اند که برای ذخیره‌سازی، ارزان‌تر و راحت‌تر است. معلمان می‌توانند با آموزش به دانش‌آموزان از طریق سیستم‌های آموزشی و فناوری پیشرفته مانند برنامه‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی به‌صورت رایگان در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند و به یادگیری و درک سریع‌تر کمک کنند.
